Chocolade geschiedenis1

Geschiedenis van de chocolade

Wat hebben koningen, overheersers, soldaten, minnaars en kinderen met elkaar gemeen? Liefde voor chocola. Chocola (ook wel: chocolade) is een felbegeerde lekkernij. 
Het belangrijkste ingrediënt van chocola is natuurlijk cacao. Het is eigenlijk best verrassend dat veel mensen niet weten waar chocola vandaan komt en hoe het gemaakt wordt. Juist omdat chocola en cacao een rijke en ontzettend boeiende geschiedenis kennen – een geschiedenis die wel tot 4000 jaar terug gaat.
Lees dus gauw verder om te ontdekken waar chocola vandaan komt, wat je er eigenlijk mee kunt en hoe het wordt gemaakt.

De ontdekking van chocolade

Tot op de dag van vandaag hullen cacao en chocola zich nog steeds in de mystiek van luxe en genot. De reden hiervoor is o.a. verborgen in de geschiedenis van chocolade. Chocola is bij wijze van toeval ontdekt door een Tolteek. Deze Tolteken waren een stam welke in Midden- en Zuid-Amerika leefden. Historici zijn het oneens hoe lang geleden deze ontdekking gedaan is door de Tolteken, maar het is minstens 2000 jaar geleden.
Zij gebruikten de vruchten van de cacaoboom al wel, maar alleen de pulp uit de vrucht. De reden hiervoor was dat de bonen erg bitter smaakten en werden dus verwijderd voor het eten van de pulp. Op een dag gooide een Tolteek de bittere cacaobonen weg in het vuur. Maar de brandende cacaobonen verspreidden echter zo’n heerlijke geur dat de man begon te watertanden. Toen  hij de bonen uit het vuur haalde, plette hij ze tussen de stenen tot een gladde massa. Het resultaat was om te smullen en zie daar: chocolade was geboren!

De eerste cacaotelers

De Maya-indianen waren de eerste cacaotelers. Dit volk leefde op een groot schiereiland tussen Mexico en Guatemala. Zij waren de eersten die de cacaoboom cultiveerden voor zijn vruchten. Het is bekend dat zij al rond 600 na Chr. cacaoplantages hadden. Met de bonen uit de cacaoplant bereidden de Maya’s een bittere drank met de naam ‘xocoatl’. De cacao werd pas echt populair nadat de Mayacultuur was verdwenen.
Hier komen de Azteken in beeld. De Azteken richtten na de Tolteken hun eerste gemeenschappen op in Mexico rond 1300. Zij riepen zichzelf uit als afstammelingen van de Tolteken. Zij slaagden er in, dankzij een slimme strategie een heel groot grondgebied te veroveren. Dit dekte een groot deel van het oude Maya grondgebied.
In deze Aztekencultuur speelden de godsdienst en oude gewoonten van de Tolteken een belangrijke sleutelrol. Zo aanbaden de Azteken ook de oude koning van de Tolteken. Die koning heette Quetzalcoatl. Volgens de overleveringen was hij de grote meester van de cacao. Hij had een aantal cacaoplanten weten te bemachtigen. Hij leerde zijn mensen die te telen en ‘xocoatl’ te bereiden. Xocoatl was een versterkende drank op basis van cacaobonen, waaraan ze maïsmeel, paprika, peper en water toevoegden. Het werd beschouwd als goddelijke drank die kracht en gezondheid schonk. De hoeveelheid energie die de drank gaf, was ongekend en erg bijzonder in een tijd waar voedsel regelmatig schaars was. De smaak leek toen niet zo veel op de chocolademelk zoals wij die nu kennen, hoewel de naam van de drank wel doet denken aan chocola. Deze drank was een koninklijk drankje, welke aan het hof van keizer Moctezuma, de toenmalige heerser der Azteken, geschonken werd. Omwille van de hoge waarde van de cacaobonen waren ze ook een populair betaalmiddel. Volgens sommige historische bronnen kreeg je in ruil voor tien bonen zelfs al een konijn. Een slaaf was voor 100 bonen te koop.

Columbus

Tijdens zijn laatste ontdekkingsreis in het jaar 1502, belandt Kristoffel Columbus op het Carabische eiland Guanaja. De Azteken boden Columbus hun kostbare drank ‘xocoatl’ aan. Hij vond het drankje afschuwelijk bitter en schonk er verder weinig aandacht aan. Hij nam echter wel de cacaobonen, wat de basis was van die bittere drank, mee naar Europa. Hij besefte toen nog niet hoe kostbaar die cacaobonen waren.

Hernan Cortéz

De cacao maakte pas echt zijn intrede in Europa in het jaar 1528 dankzij Hernan Cortéz. Hij was een Spaanse ontdekkingsreiziger die op een dag aankwam in het oosten van Mexico, waar de Azteken dus neergestreken waren. Als Cortéz arriveert is de keizer van de Azteken erg onder de indruk van de wapens, uitrusting en paarden van Cortéz’ troepen. De Azteken zien in Cortéz de verdwenen leider van de Tolteken en wordt als een held ontvangen. Om hem te eren krijgt Cortéz van de keizer een grote cacaoplantage cadeau. 
In tegenstelling tot Columbus ziet hij wel de economische waarde in van de cacaobonen. Hij neemt dan ook  grote hoeveelheden cacaobonen mee op zijn terugreis naar Spanje.

Chocolade in Europa

Spanje hield de cacao eerst voor zichzelf. Hernan Cortéz had de leden van het koninklijk hof geleerd hoe ze de kostbare drank ‘xocoatl’ konden bereiden van cacaobonen. Het werd een geliefde drank omdat de Spaanse kolonisten het product verzachtten met suiker, vanille en room. Aan het Spaanse hof bleef dit elitedrankje eerst een lange tijd geheim. Pas honderd jaar later wordt het drankje ook bekend in de hogere kringen van Milaan en Londen. Daarna leert geleidelijk aan de rest van Europa het drankje ‘xocoatl’ kennen.
Als in Engeland de vast vorm van de drank ontdekt – chocolade – neemt de populariteit alleen maar toe. Chocolade bleef echter nog lange tijd een luxeproduct. Pas tegen het einde van de 18e eeuw, begin 19e eeuw begon de prijs te dalen van cacao en chocolade. Vanaf dan wordt cacao een volksdrank. 
In 1728 verrees de eerste chocoladefabriek in Engeland. Omstreeks 1760 volgden Frankrijk en Duitsland. Zwitserland is tegenwoordig een gerenommeerd land op het gebied van chocola. Toch ontstaat er pas in 1819 voor het eerst een chocoladefabriek in Zwitserland.
In Nederland ontstonden in het midden van de 17e eeuw de eerste koffie- en chocoladehuizen. Het is de Nederlander ‘van Houten’ die in 1820 een manier ontdekt om in een fabriek repen te maken. Hij ontwierp een pers waarmee cacaoboter uit vloeibare chocolade getrokken kon worden. Na deze bewerking bleef er cacaoboter achter. Vervolgens maakte men een chocoladereep door de cacaopoeder te mengen met cacaoboter…een razend populaire lekkernij was geboren!
Vele cacaofabrieken ontstonden, vooral in de omgeving van Zeeland. Ondanks dat veel fabrieken inmiddels verdwenen zijn, is Amsterdam wereldwijd nog steeds de belangrijkste haven voor cacao.

Vaste chocola ontwikkelt…

Vanaf het moment dat de cacaoboon is ontdekt, zijn er veel manieren gezocht om chocolade nog lekkerder te maken. Het product leent zich voor allerlei toevoegingen zoals nootjes, suiker, rozijnen en rijst. In 1875 wordt de melkchocolade uitgevonden. 
Tot op de dag van vandaag verschijnen er nieuwe verleidelijke varianten chocola in de schappen. Een variant als chocola met peper doet ons denken aan de oude tijden toen chocola nog zonder suiker gedronken werd. In de culinaire wereld verschijnen steeds meer hartige gerechten met chocola…de geschiedenis lijkt tot leven te komen. 

Lees hier van welke vrucht chocola en cacao gemaakt wordt
Lees meer over het productieproces van chocolade
Filmpjes! Van cacaomassa tot chocolade

Bronnen: www.allchocolate.com, www.barry-callebaut.com en www.chocolatebar.nl) 

Wil je echt alles weten van en over chocolade voor je werkstuk of spreekbeurt, bezoek dan: Chocolade - Wikipedia

Wil je dit gebruiken voor je werkstuk over chocolade, klik dan hieronder op het PDF icoon om het te downloaden.